Het eiland De Horn en Jan Rebellewaard
Hier is een van de oudste afbeeldingen van Amstelredam, gemaakt in 1600 naar een tekening uit 1570 van Joost Janszoon Beeldsnijder.
De Horn staat hier vermeld als "Den Hooren" en
Jan Rebellenwaard als "Jan Verbellen eijlant". Zoals op de kaart
zichtbaar heeft in de 16e eeuw op De Horn nog een kapel gestaan.
De Horn ben ik ook tegengekomen als Hornsloot, S. Antonis-Eiland
en als Saner Horn (gelegen aan een horn of hoek van de Zaane).
Het IJ was vroeger een levendige en gril gevormde waterloop met
eilanden en schiereilanden. Voor de afsluiting van de Zuiderzee kende
het eb en vloed. In de smalle delen van het IJ sleet het getij diepe
geulen die het vaarwater voor de haven van Amsterdam en Zaandam op
natuurlijke wijze op diepte hielden. Bij de aanleg van het kanaal zijn
deze geulen gebruikt.
Op onderstaande compilatietekening (van G. Schuurman) in 1849 kun je het eiland De Horn (of De Hoorn) onder Zaandam zien liggen met rechts het eilandje Jan Rebellenwaard. De Horn werd in 1399 door graaf Albrecht van Beieren verkocht aan het Karthuizerklooster te Amsterdam. Na opheffing van het klooster werd het afgestaan aan het Burgerweeshuis. In het begin van de 16e eeuw woonden er al 11 gezinnen, er stond een kapelletje en er was een dorpsbestuur. Maar door stormen werden nogal stukken land weggeslagen. In 1591 mat het eiland 100 ha en ruim een eeuw later is daar nog 70 ha van over.
Aankoop in 1840 door FWJ Beukman
Frans Beukman koopt het eiland en zijn zoon Ludovicus Beukman komt er met zijn vrouw Tecla Appelman te wonen. Tot de inpoldering door de kanaalmaatschappij heeft hij daar met zijn gezin, zijn broer Thomas, gouvernante en dienstmeid geboerd. Vandaar vertrokken zij in 1867 naar de Buiksloterham.
Februari 1865, kruiend ijs
De winter in 1865 was streng en toen in februari de dooi inviel,
kwamen de eilandbewoners in grote problemen door kruiend ijs.
Hierbij een krantenartikel dat de noodsituatie beschrijft.
>>kruiend ijs.pdf<<
Aanleg Noordzeekanaal
De graafwerkzaamheden beginnen op 8 maart 1865 in de duinen van de
Breesaap (7 km breed tussen Velsen en de Noordzee). Op 1 november 1876
wordt het kanaal geopend en Koning Willem III maakte de eerste tocht
door de sluizen.
Onderstaande tekening van "Het nieuwe zee-kanaal van
Amsterdam" is gemaakt circa 1876 (Uitg. C.F. Stemler)
Het eiland De Horn stak nog een tijdje als een soort terp boven de IJpolder uit. Jan Rebellenwaard verdween al snel onder de Hembrug. Toen ik daar vroeger met mijn broers bramen plukte had ik er nog geen weet van. De Horn was herkenbaar tot in de jaren veertig. Daarna is alles omgewoeld en zijn de insteekhavens Sontus, Bosporus en Suez aangelegd.
Felix Beukman
GRAFSCHRIFT
Hier ligt Poot
Hij is dood
De Schoolmeester
Veelal de laatste woorden van een gladiator in het oude Rome:
Ave, imperator,
morituri te salutant.